Cinsiyet Değişikliği (Uyum) Hukuki Süreci Nedir ?

Cinsiyet değişikliği (cinsiyet uyum) sürecinin, kanunda geçtiği şekilde cinsiyet değişikliği, hukuki boyutu kimlikteki cinsiyet hanesini değiştirmek isteyen kişinin hukuken attığı adımlardır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 40. Maddesi, “Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin onsekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmî sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır. (2)Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.” şeklindedir.

Bu maddeden anlaşılacağı üzere kanun cinsiyet uyum sürecini ( cinsiyet değişikliğini ) iki aşamalı olarak düzenlemiştir. İlk aşama cinsiyet değişikliği ameliyatı için mahkemeden alınacak izin, ikinci aşamada ise kimlikteki cinsiyet hanesinin değiştirilmesinin şartları düzenlenmiştir.

Cinsiyet Değişikliği (Cinsiyet Uyum) Sürecinde İlk Aşama Nedir ?

Cinsiyet değiştirme ameliyatını olabilmek için mahkemeden izin alınan aşamadır. Türk Medeni Kanunun 40. maddesine göre davanın kabul edilebilmesi, ameliyat izni kararı verilebilmesi için, davacının; 18 yaşını doldurmuş olması, Evli olmaması, Transseksüel yapıda olması ve Cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu bir eğitim araştırma hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporuyla ispatlaması şarttır.

18 yaşını doldurmuş olmak ve evli olmamak, dava açıldığı an bulunması gereken şartlardır. Davayı 18 yaşından küçükken açmak ya da evliyken açmak davanın reddedilmesine sebep olur. Kanundaki “evli olmamak” şartı, evlenip boşanmış olanlar için sorun teşkil etmemektedir. Davanın açıldığı anda evli olmamak gerekir. Transseksüel yapıda olmak ve cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğu şartları ise, dava açıldıktan sonra mahkemeden hastaneye yazılan “sevk yazısıyla”, hastanenin hazırlayacağı sağlık kurulu raporu dava dosyasına girince ispatlanmış olacaktır.

Cinsiyet Uyum Sürecinde İkinci Aşama Nedir ? Kimlikteki Cinsiyet Hanesi Ne Zaman Değişir ?

Türk Medeni Kanunu’nun 40. Maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre; “Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.” Bu davayı açmak ve kabul edilmesini sağlamak için, tıbbi amaç ve yöntemlere uygun şekilde uyum ameliyatlarını olmak ve mahkemeye ispatlanmak gerekir. Bunu ispatlamak için de yine sağlık kurulu raporu alınması şarttır. Bu davanın açılması sonrasında mahkeme davacıyı yine bir eğitim araştırma hastanesine sevk edecektir ve hastaneden tıbbi amaç ve yöntemlere uygun şekilde ameliyat olup olmadığına ilişkin sağlık raporu isteyecektir.

Cinsiyet Değiştirme Davaları sık sorulan sorulara ulaşmak için tıklayınız.